Bij oldtimer brommers zijn er twee soorten verbrandingsmotoren die het meeste voorkomen: de 2 takt motor en de 4 takt motor. Beide motoren verschillen qua techniek van elkaar maar je vindt ze terug op allerlei soorten oldtimer brommers. Bij de aankoop van oudere brommers is het goed om te weten wat voor type verbrandingsmotor je in huis haalt. Prestaties, onderhoud, mengverhouding en kosten voor onderhoud worden allemaal beïnvloed door de keuze tussen 2 takt of 4 takt. In deze blog leggen we uit hoe ze werken en wat de voor- en nadelen zijn van beide soorten verbrandingsmotoren.
De arbeidsslag
Als eerste de technische kant van het verhaal. De kracht van beide motoren komt van een ontbranding waarbij een zuiger in een cilinder naar beneden wordt geduwd. Het verschil tussen de 2 takt en de 4 takt schuilt al in de naam. Het omhoog of naar beneden gaan van een zuiger wordt ook wel een slag genoemd. De slag waarbij de motor kracht krijgt wordt de arbeidsslag genoemd. Bij een 2 takt motor gaat de zuiger één keer op en neer (2 slagen), terwijl de zuiger bij een 4 takt motor twee keer op en neer gaat (4 slagen).
Olie en smering
Een groot verschil tussen de twee verbrandingsmotoren is de wijze waarop smeerolie wordt gebruikt. Olie is cruciaal voor een goedwerkende motor. Al die metalen onderdelen die met veel geweld langs elkaar worden geschuurd dienen voldoende gesmeerd te worden. Bij een 2 takt motor gebeurt de smering van de motor samen met de brandstofinjectie. Een 2 takt motor vraagt dan ook om een mengsel tussen brandstof en smeerolie, ook wel mengsmering genoemd.
De mengsmering verhouding hangt af van het soort brommer maar idealiter is de verhouding brandstof tot olie is 40 op 1. Soms kan het een uitdaging zijn om de juist verhouding te krijgen voor de juiste soort brommer. Ook blijven er door het mengsel verbrande olieresten achter. Een 4 takt motor werkt meer als een automotor, in de zin dat olie en brandstof in twee afzonderlijke compartimenten zijn gescheiden. In een 4 takt motor kun je daarom de gewone brandstoffen uit de benzinepomp gooien.
Brandstof
4 takt motoren hebben qua brandstofverbruik nogal wat voordelen. Ze zijn doorgaans zuiniger dan 2 takt motoren en geven een completere verbranding door de extra slagen. In sommige gevallen kunnen 4 takt motoren wel 40% zuiniger zijn dan 2 takt motoren. Ook is de verbranding een stuk zuiverder waardoor de motor minder schadelijke stoffen uitstoot. Een 2 takt motor kan daarentegen met een kleinere cilinderinhoud evenveel vermogen leveren als een 4 takt motor. Dit gaat dan wel ten koste van de brandstofefficiëntie.
Onderhoud
Het is bij het sleutelen aan oldtimer brommers belangrijk om rekening te houden met onderhoudskosten. Een bijzonder groot voordeel van de 2 takt motor is dat de techniek een stuk eenvoudiger is. Omdat er vanzelfsprekend minder componenten in een 2 takt motor zitten kunnen er minder dingen stukgaan. Een 4 takt is daarentegen samengesteld uit complexere techniek. Dit maakt een 4 takt motor naast ingewikkelder ook nog een stuk zwaarder dan een 2 takt motor.
Geluid
Technische overwegingen zijn belangrijk bij het kiezen van een brommer. Toch speelt het motorgeluid van een 2 takt of een 4 takt brommer ook nog een rol. Kenners kiezen graag voor een 2 takt omdat deze een herkenbaar brullend geluid geeft bij hoge toeren. Andere brommerliefhebbers vinden het geluid echter van ondergeschikte zaak en zullen sneller voor een 4 takt kiezen omdat deze gemakkelijker te dempen is met een knaldemper. Uiteindelijk zal het hierbij neerkomen op je eigen voorkeur.
- Eenvoudige techniek
- Goedkoper onderhoud
- Lichter
- Meer vermogen met minder cilinderinhoud
- Rauw geluid
- Tot wel 40% zuiniger
- Betere verbranding
- Tanken bij de benzinepomp
- Geluid makkelijker te dempen
- Geen mengsmering vereist
Veelgestelde vragen
Voor een 4-takt motor in een oldtimer brommer zijn typische onderhoudsvereisten onder meer regelmatige olieverversingen, klepspelingcontrole, luchtfilterreiniging/vervanging en bougievervanging. Een periodieke inspectie van de brandstoftoevoer en de ontsteking is ook belangrijk.
Een 2-takt motor in een oldtimer brommer vereist gewoonlijk een mengsel van tweetaktmotorolie en benzine. De verhouding varieert afhankelijk van het specifieke model, maar gebruikelijke verhoudingen zijn bijvoorbeeld 1:40 (1 deel olie op 40 delen benzine).
In een 2-takt motor moet de olie regelmatig worden bijgevuld, meestal bij elke tankbeurt of volgens de aanbevelingen van de fabrikant. De exacte frequentie kan variëren, dus raadpleeg de handleiding van je brommer.
Voor een 4-takt motor in een oldtimer brommer wordt aanbevolen om de motorolie te verversen na een bepaald aantal kilometers of een vast tijdsinterval, meestal om de 3.000 tot 5.000 kilometer of minstens één keer per jaar, afhankelijk van gebruik.